Cessna

Citation Longitude klasy super-midsize to obecnie flagowy bizjet marki Cessna. Pierwszy egzemplarz seryjny opuścił halę montażową 13 czerwca 2017 r. Samolot dostał certyfikat typu FAA 21 września 2019 r.

Cessna Aircraft Company to niekwestionowany lider w produkcji samolotów dla lotnictwa ogólnego – dyspozycyjnych, turystycznych, użytkowych i szkolnych. Firma została założona w 1927 r., ale jej rozwój nabrał tempa dopiero po II wojnie światowej. W latach 50. i 60. stała się już tak dobrze znana, że nawet przeciętny Amerykanin nieinteresujący się lotnictwem kojarzył nazwę Cessna z tymi małymi samolotami startującymi i lądującymi na pobliskim lotnisku. Od 2016 r. firma działa pod szyldem Textron Aviation, ale nazwa Cessna nadal funkcjonuje jako marka samolotów.

Założycielem firmy Cessna Aircraft Company był Clyde Vernon Cessna – farmer, mechanik, sprzedawca samochodów, utalentowany konstruktor-samouk i pilot. Urodził się 5 grudnia 1879 r. w Hawthorne w Iowa. Na początku 1881 r. jego rodzina przeprowadziła się na farmę koło Rago w Kansas. Mimo braku formalnego wykształcenia Clyde od dzieciństwa interesował się techniką i często pomagał okolicznym farmerom w naprawianiu maszyn rolniczych. W 1905 r. ożenił się i trzy lata później rozpoczął pracę u dilera samochodów Overland Automobiles w Enid w Oklahomie. Osiągnął w tej branży spory sukces i jego nazwisko trafiło nawet na szyld nad wejściem.

Pierwszym samolotem zbudowanym i oblatanym przez Clyde’a Cessnę w 1911 r. był jednopłatowy Silver Wings. Na zdjęciu z kwietnia 1912 r. odbudowany po wypadku i nieco zmodyfikowany Silver Wings podczas lotu pokazowego.

Lotniczego bakcyla połknął na pokazach lotniczych w Oklahoma City 14–18 stycznia 1911 r. Cessna nie tylko podziwiał podniebne popisy, ale też rozmawiał z pilotami (wśród nich był późniejszy as myśliwski Francuz Roland Garros) i mechanikami, zadawał mnóstwo pytań i robił notatki. Postanowił bowiem zbudować własny samolot wzorowany na jednopłatowym Blériocie XI. W tym celu w lutym wyjechał do Nowego Jorku, gdzie w firmie Queens Aeroplane Company kupił kadłub budowanej tam kopii Blériota XI. Przy okazji przyjrzał się procesowi produkcyjnemu i odbył kilka lotów jako pasażer. Po powrocie do Enid w wynajętym garażu przystąpił do samodzielnej budowy skrzydeł i usterzenia. Po wielu nieudanych próbach opanował wreszcie sztukę pilotażu i w czerwcu 1911 r. oblatał swój samolot, który nazwał Silver Wings.

Pierwsze publiczne loty pokazowe nie były zbyt udane. Co gorsza, 13 września 1911 r. Silver Wings rozbił się, a Clyde trafił do szpitala. Odbudowany i przy okazji zmodyfikowany samolot został oblatany przez Cessnę 17 grudnia. W latach 1912–1913 Clyde uczestniczył w licznych pokazach lotniczych w Oklahomie i Kansas, które organizował wspólnie z bratem Royem. 6 czerwca 1913 r. oblatał nowy, zbudowany od podstaw samolot, którym 17 października 1913 r. wykonał pierwszy przelot nad Wichitą w Kansas. W następnych latach Cessna zbudował kolejne, coraz lepsze samoloty, które w sezonie letnim z sukcesem demonstrował w locie. Wyczyny Cessny zwróciły uwagę kilku biznesmenów z Wichity, którzy zainwestowali pieniądze w utworzenie fabryki samolotów. Jej siedziba mieściła się w zabudowaniach fabryki samochodów J.J. Jones Motor Company w Wichita. Inauguracja działalności nastąpiła 1 września 1916 r.

W 1917 r. Cessna zbudował dwa nowe samoloty. Dwumiejscowy Comet z częściowo zakrytą kabiną został oblatany 24 czerwca. Dwa tygodnie później, 7 lipca, Clyde ustanowił za jego sterami krajowy rekord prędkości lotu wynikiem 200 km/h. Po przystąpieniu Stanów Zjednoczonych do I wojny światowej w kwietniu 1917 r. dostawy paliwa do celów cywilnych zostały znacznie ograniczone. Cessna zaoferował rządowi federalnemu swoje samoloty, ale wojsko wolało sprawdzone maszyny francuskiej produkcji. Z powodu braku zamówień i możliwości organizowania pokazów lotniczych pod koniec 1917 r. Cessna zamknął fabrykę, wrócił na swoją farmę i zajął się rolnictwem.

Na początku 1925 r. Cessnę odwiedzili Lloyd C. Stearman i Walter H. Beech, którzy zaproponowali mu przystąpienie do spółki w celu budowy samolotów o metalowej konstrukcji. Po pozyskaniu inwestora Waltera J. Innesa Jr. 5 lutego 1925 r. w Wichita powstała firma Travel Air Manufacturing Company. Innes został jej prezesem, Cessna wiceprezesem, Beech sekretarzem, a Stearman głównym konstruktorem. Pod koniec roku, po odejściu ze spółki Innesa, funkcję prezesa objął Cessna, wiceprezesa Beech, a skarbnika Stearman. Pierwszym samolotem firmy Travel Air był dwupłatowy Model A. Cessna od początku preferował samoloty jednopłatowe, ale nie zdołał przekonać wspólników. W wolnym czasie własnymi siłami zbudował więc swój dziewiąty samolot – jednosilnikowy, jednopłatowy Type 500 z zakrytą kabiną dla pięciu pasażerów. Jego oblotu dokonał osobiście Clyde 14 czerwca 1926 r. W styczniu 1927 r. National Air Transport zamówił osiem egzemplarzy w nieco zmodyfikowanej formie, oznaczonych jako Type 5000.

Własna firma

Mimo sukcesu następny pomysł Cessny – wolnonośne skrzydła – również nie zyskał uznania Waltera Beecha (w międzyczasie Lloyd Stearman opuścił spółkę). Wiosną 1927 r. Cessna sprzedał więc Beechowi swoje udziały w Travel Air i 19 kwietnia ogłosił utworzenie własnej firmy Cessna Aircraft Company. Wraz z jedynym wówczas pracownikiem przystąpił do budowy dwóch samolotów w układzie wolnonośnego jednopłata, nazywanych nieoficjalnie All Purpose (potem Phantom) i Common. Próby wytrzymałościowe skrzydeł, niezbędne do przyznania przez Departament Handlu (Department of Commerce) oficjalnego certyfikatu typu (Approved Type Certificate, ATC), przeprowadził prof. Joseph S. Newell z Massachusetts Institute of Technology (MIT).

Jako pierwszy 13 sierpnia 1927 r. został oblatany trzymiejscowy Phantom. Samolot okazał się bardzo udany i Cessna postanowił rozpocząć jego seryjną produkcję. W celu zdobycia funduszy sprzedał część udziałów w swojej firmie Victorowi H. Roosowi, dilerowi motocykli z Omaha w Nebrasce. W ślad za tym 7 września firma została oficjalnie zarejestrowana pod nazwą Cessna-Roos Aircraft Company. Jej siedziba mieściła się w nowych zabudowaniach w Wichita. W grudniu tego samego roku Roos odsprzedał swoje udziały Cessnie i 22 grudnia firma zmieniła nazwę na Cessna Aircraft Company.

Phantom zapoczątkował całą rodzinę samolotów znanych jako A Series. Pierwszy z nich został przekazany nabywcy 28 lutego 1928 r. Do 1930 r. wyprodukowano ponad 70 egz. w wersjach AA, AC, AF, AS i AW, różniących się głównie zastosowanym silnikiem. Znacznie mniejszy sukces odniósł trzy-czteromiejscowy model BW – zbudowano tylko 13 egz. Kolejny samolot CW-6 z miejscami dla sześciu pasażerów oraz zbudowany na jego bazie dwumiejscowy rajdowy CPW-6 pozostały tylko w postaci pojedynczych egzemplarzy. W 1929 r. do produkcji trafił natomiast model DC-6 i jego dwie wersje rozwojowe DC-6A Chief i DC-6B Scout (wraz z prototypem zbudowano 50 egz.).